पंजशीर: तालिबानविरुद्ध उभिएको अफगानिस्तानको एक मात्र प्रान्त

बीचबाट पंजशीर नदी बगेको उक्त उपत्यका अफगानिस्तान र उत्तर-पश्चिम पाकिस्तानबीच रहेको हिन्दुकुश पर्वत शृङ्खला नजिक छ।

उक्त क्षेत्रमा बहुमूल्य धातुका खानी, जलविद्युत् बाँधहरू र वायु ऊर्जा केन्द्र रहेका छन्। र अमेरिकाले त्यहाँ सडक निर्माण र काबुलबाट सङ्केत प्राप्त गर्न सक्ने रेडियो टावर निर्माणमा सहयोग गरेको छ। तर आर्थिक रूपमा भने यो क्षेत्र अफगानिस्तानको अत्यावश्यक क्षेत्रमा पर्दैन।

“यो गुरिल्ला युद्धका लागि उपयुक्त स्थान हो तर यो रणनीतिक छैन,” बीबीसी विश्व सेवाका पत्रकार हरून शफीकी भन्नुहुन्छ । “न यो कुनै बन्दरगाहको नजिक छ, न यहाँ कुनै उद्योग छ, न त यसले देशको कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा टेवा पुर्‍याउँछ।” उक्त क्षेत्रमा १५०,००० देखि २००,००० बासिन्दाहरू छन् जसमध्ये लगभग सबैले पर्सिअन बोल्छन् र ताजीक जातिका हुन्। यो वर्षौंदेखि तालिबान विरोधी जनसङ्ख्या हो।

तालिबान विरोधी व्यक्तित्वहरूमा अहमद शाह मसूद एक मुजाहिदीन गुरिल्ला हुनुहुन्थ्यो । अमेरिकामा सेप्टेम्बर ११ को आक्रमणको दुई दिनअघि अलकायदाले उहाँको हत्या गरेको थियो। उहाँले सन् १९८० देखि १९९० बीच उक्त क्षेत्रको स्वायत्तताका लागि लड्नु भएको थियो ।

“लाएन अफ पंजशीर” (पंजशीरको अर्थ “पाँच सिंह” हो) का रूपमा परिचित उहाँको तस्बिर अफगानिस्तानको राजधानीका कैयौँ स्थानहरूमा देख्न सकिन्छ।

“अहमद शाह मसूदले पंजशीरलाई अफगान-सोभियत युद्ध (९१९८ को दशक) मा गढको रूपमा प्रयोग गर्नुभएको थियो । अमान बताउनु हुन्छ ।

मुजाहीदिन र तालिबानका विभिन्न गुटबीच सन् १९९० को बीचदेखि सन् २००१ सम्म (जति बेला तालिबान सत्ताबाट बाहिरिएको थियो) भएको युद्धका बेला पनि उक्त उपत्यका महत्त्वपूर्ण रहेको उहाँ बताउनु हुन्छ ।

“सन् २००१ मा मसूदको मृत्युपछि पनि यस क्षेत्रले तालिबान विरुद्धको लडाइँमा प्रतिरोधको आफ्नो विरासत कायम राखेको छ।” धेरै अफगानहरूका लागि मसूद सम्मानित व्यक्तित्व हुनुहुन्छ। उहाँलाई राष्ट्रपति हमिद कर्जाइले राष्ट्रनायक घोषणा गर्नुभएको थियो ।

सन् २०१२ देखि उहाँको मृत्यु भएको दिनलाई सहिद दिवस र अहमद शाह मसूद दिवसका रूपमा मनाईन्छ । बीबीसी