सालको पात बेचेर खर्च जुटाउँदै महिला   

धरान (सुनसरी), २०८१ कात्तिक १४ बुधबार । इटहरी उपमहानगरपालिका– ६ की चन्द्रकुमारी घिमिरे सालको पात टिप्न उदयपुरको गाईघाट पुग्नुहुन्छ । इटहरीबाट गाईघाट आउन जानै एक दिन लाग्छ । गाईघाट पुगेर दिनभर सालका पात टिपेर घर फर्किनुहुन्छ ।

उहाँले भन्नुभयो, “साँझ घर फर्केर पातका मुठा बनाउनुपर्छ त्यसपछि पातको दुनाटपरी गाँस्न प्रयोग हुने बाँसको सिन्का तयार गर्नुपर्छ । तयार गरिसकेपछि बेच्नका लागि टेङ्ग्रा खोला नजिकै पुग्ने गरेको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले सालको पात बेच्न थाल्नुभएको तीन वर्ष भयो । उहाँले भन्नुभयो, “नजिकै सालको पात पाइँदैन, गाईघाटसम्म पुग्नुपर्छ तर यहाँ ल्याई सकेपछि बिक्री नहोला भन्ने चिन्ता छैन ।”

सालको पात पनि सिजन अनुसार बिक्री हुन्छ । “जेठ, असार, साउन महिनामा खासै बिक्री हुँदैन । भदौ, असोज लागेसँगै चाडपर्व सुरु हुन्छ र बिक्री बढ्छ”, उहाँले भन्नुभयो, “कहिलेकाहीँ पात पु¥याउनै गाह्रो हुन्छ ।”

उहाँका अनुसार सालको पात बिक्री गरेर मासिक रु २० देखि २५ हजारसम्म आम्दानी हुन्छ । घिमिरेले प्रतिमुठा ठूलो रु एक सय र सानो रु ५० देखि ७० मा बिक्री गर्दै आउनुभएको छ । दैनिक २० देखि २५ मुठासम्म सालको पात तिहारको बेला बिक्री हुने गरेको उहाँको भनाइ छ । तिहार खर्च यसैबाट जुट्ने उहाँले सुनाउनुभयो ।

राससका अनुसार  इटहरी उपमहानगरपालिका– ३ का डम्मर कुमारी विक पनि चन्द्रकुमारीले झैँ सालको पात बिक्री गरी हुने आम्दानीबाट सन्तुष्ट हुनुहुन्छ । उहाँ पनि सालको पात टिप्न हप्ताको एक दिन गाईघाट पुग्नुहुन्छ । “जहाँ पायो त्यहाँ राम्रो पात पाइँदैन, रुखमा चढ्न सकिँदैन, गाईघाट पुगेर ल्याउनुपर्छ”, उहाँले भन्नुभयो ।

उहाँ पात बेच्न इटहरीका प्रत्येक हटियामा जाने गरेको बताउनुहुन्छ । अरु समयको तुलनामा दसैँ, तिहार, एकादशी, छठ पूजामा सालको पातको माग धेरै रहेको उहाँले बताउनुभयो ।

“चाडपर्व धेरैजसो यही पात बेचेर खर्च टार्ने गरेको छु । दैनिक एक हजार पाँच सयसम्मको बिक्री गर्ने गरेको छु”, विकले भन्नुभयो, “अहिले पातको बिक्री बढेसँगै कोला बेच्ने व्यापारीदेखि लिएर सागसब्जी बेच्ने व्यापारीले समेत पात बेच्न सुरु गरेका छन् ।”

बिना लगानीमै फुर्सदमा पात सङ्कलन गरेर बिक्री गर्दा राम्रो आम्दानी हुने भएसँगै हाल इटहरी क्षेत्रमा १५ भन्दा बढी महिलाले सालको पात बिक्री गर्दै आउनुभएको छ ।

सालको पात पूजापात भोजभतेर, मन्दिर, चाडवाडमा र दैनिक घरायसी प्रयोजनका लागि र दुनाटपरी बनाउन सहरी क्षेत्रमा पनि माग बढेकाले पातको व्यापार बढेको व्यापारी बताउँछन् ।