भारतीय कम्पनीबाट २० लाख डोज खोप खरिद गर्ने सरकारको निर्णय
काठमाडौं, २०७७ फागुन ५ गते बुधबार
सरकारले रकम भुक्तानी, बैंक ग्यारेन्टी र धरौटीसम्बन्धी सार्वजनिक खरिद ऐन-२०६३ का व्यवस्था लागू नहुने (निलम्बन) निर्णय गर्दै सिरम इन्स्टिच्युट अफ इन्डियाबाट कोरोनाविरुद्धको खोप खरिद गर्ने तयारी गरेको छ ।
मन्त्रिपरिषद्ले मंगलबार ४ अमेरिकी डलरका दरमा २० लाख डोज खोप खरिद प्रक्रिया अगाडि बढाउन स्वास्थ्य सेवा विभागलाई अख्तियारी दिने निर्णय पनि गरेको छ ।
फेब्रुअरीभित्र १० लाख र मार्चभित्र बाँकी १० लाख डोज खोप ल्याउने सरकारको तयारी छ । ‘खोप खरिदका लागि देखिएका प्राविधिक अप्ठ्यारा फुकाउने निर्णय मन्त्रिपरिषद्ले गरिदिएको हो,’ परराष्ट्रमन्त्री प्रदीपकुमार ज्ञवालीले भन्नुभयो । यसका लागि उत्पादक कम्पनीलाई खोप खरिदका लागि ८० प्रतिशत अग्रिम भुक्तानी दिने, प्रतीतपत्र (एलसी) खोलेर सामान लोड हुनेबेला बाँकी २० प्रतिशत भुक्तानी दिने, अग्रिम बैंक जमानत गर्नु नपर्ने र धरौटी राख्नु नपर्ने गरी निर्णय गरिएको छ ।
सार्वजनिक खरिद ऐनको दफा (क) मा ‘सार्वजनिक निकायले खरिद सम्झौतापश्चात् आपूर्तिकर्ता, निर्माण व्यवसायी वा सेवा प्रदायकबाट अग्रिम बैंक जमानत लिई खरिद सम्झौता रकमको २० प्रतिशतमा नबढ्ने गरी पेस्की दिन सक्ने’ व्यवस्था छ । तर सिरमले ‘खोपको उत्पादन कम, माग अत्यधिक र सरकारको भुक्तानी प्रक्रिया झन्झटिलो’ लगायतका कारण देखाउँदै शतप्रतिशत अग्रिम भुक्तानीको सर्त राखेको थियो ।
प्रधानमन्त्री कार्यालय स्रोतका अनुसार ऐनको दफा ७४ (ख) को व्यवस्था प्रयोग गरी मन्त्रिपरिषद्ले सिरमको सर्त मान्दै सार्वजनिक खरिद प्रक्रियाका नीतिगत जटिलता फुकाएको हो । उक्त दफामा ‘यस ऐनको कार्यान्वयन गर्न कुनै बाधा अड्काउ परेमा नेपाल सरकारले सो बाधा अड्काउ फुकाउनका लागि नेपाल राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी आवश्यक आदेश जारी गर्न सक्ने’ व्यवस्था छ । विगतमा अन्य खरिद तथा टेन्डरका सन्दर्भमा बाधा अड्काउ फुकाउ गरे पनि रकम भुक्तानीका लागि हालसम्म यो दफा प्रयोग गरिएको थिएन । ‘भारतबाट प्राप्त १० लाख डोज खोप नसकिँदै अरू थप ल्याएर खोपको उपलब्धतालाई निरन्तरता दिन खोजेका थियौं । नभन्दै त्यसको सुनिश्चितता भएको छ,’ परराष्ट्रमन्त्री ज्ञवालीले भन्नुभयो, ‘अब ५५ वर्षदेखि माथिका उमेर समूहलाई खोप लगाउनेछौं ।’
उहाँका अनुसार भारत सरकारको मध्यस्थतामा सिरमले नेपाललाई उपलब्ध गराउने खोपको दर र परिणाम निश्चित भइसकेको छ । नेपालले भारतलाई र भारतले सिरमलाई गरेको अनुरोधमा २० लाख डोज खोप ४ अमेरिकी डलर (हालको विनिमय दरअनुसार ४४६ रुपैयाँ) मा नेपाललाई दिने मूल्य तय भइसकेको छ । उहाँका अनुसार चीन सरकारले उपलब्ध गराउने अनुदानको खोप ल्याउने प्रक्रिया पनि सुरु भइसकेको छ । चीन सरकारले नेपाललाई ५ लाख डोज सिनोफार्म कम्पनीले विकास गरेको खोप दिने घोषणा गरिसकेको छ । उक्त खोप प्रयोग गर्नका लागि औषधि व्यवस्था विभागले आपत्कालीन प्रयोग अनुमतिको स्वीकृति दिनुपर्ने हुन्छ । त्यसका लागि बल्ल प्रक्रिया अघि बढाइएको छ । कान्तिपुर
