गुँयली फल पाकेपछि कालीलेकमा चहलपहल
गण्डकी, २०८१ जेठ २२ गते मंगलबार । पोखरा महानगरपालिका-१६ अर्मलेस्थित कालीलेकमा हिजोआज सर्वसाधारणको चहलपहल बढेको छ । वनभरि लटरम्मै पाकेको गुँयली फल टिपेर खानेको सङ्ख्या बढेपछि कालीलेकमा चहलपहल बढेको हो ।
स्थानीय भाषामा ‘मल्लिडो’ को नामले चिनिने गुँयली फल स्वादिलो हुन्छ । बुट्यान एवं झाडीदार रुखमा फल्ने यो फलमा भिटामिन पाइने विश्वासले पनि फल खान आउनेको भीड बढेको स्थानीय बलायखर्ककी उमा पौडेल बताउनुहुन्छ । सत्रखर्क कालीलेक सामुदायिक वन क्षेत्रमा पर्ने शिशादेखि नेटा, बुढीगान्नी, क्रेटो, लोला, बलायलगायतका जङ्गलमा लटरम्म पाकेको गुँयलीका कारण मानिसका आउजाउ बढेको उहाँले बताउनुभयो ।
समुद्री सतहबाट करिब एक हजार आठसयदेखि दुई हजार दुईसय मिटरको उचाइमा पाइने गुयँलीका बोटहरु फल टिप्नेक्रममा काटिएका छन् । यसको बाहिरी बोक्रा खैरो र गुँदी रातो रङको हुन्छ । फललाई सिधै टिपेर खाने गरिन्छ । पौडेलले भन्नुभयो, “यसपटक पाँच वर्ष पछि मात्र गुँयली फलेको हो, खडेरीको कारण यस वर्ष बाक्लो फल लागे पनि दाना सानो छ ।” बोटमा काँडा हुने भएकाले टिप्नका लागि मानिसहरुले हाँगा र रुखैसमेत काट्ने गर्दा गुँयलीको बोट मासिने खतरा रहेको उहाँको भनाइ छ ।
अर्मलाकोटभन्दा माथि नेटामा बाख्रापालन व्यवसाय गर्दै आउनुभएका सुरेन्द्र सुवेदीका अनुसार गुँयली पाकेपछि यसका पारखीहरु स्वाद लिन पोखरा बजारदेखि आउने गर्छन् । उहाँले भन्नुभयो, “यस क्षेत्रमा गुँयली मात्र होइन, जेठको अन्तिम सातादेखि साउन महिनासम्म अर्गानिक निउरो टिप्ने र निगालोको टुसा भाँच्नेको भीडनै लाग्ने गर्दछ ।” त्यस्तै सिलाजित, सतुवा, चिराइतो, सिकारी लहरो, कुरिलो, पाखनवेदलगायतका महत्वपूर्ण जडीबुटी तथा बाघ, भालु, मृग, थार घोरल र मुनाललगायतका वन्यजन्तु एवं जराचुरुङ्गी यहाँको वनक्षेत्रमा पाइने उहाँको भनाइ छ ।
सामुदायिक वन उपभोक्ता महासङ्घ नेपालका गण्डकी प्रदेश सदस्य एवं कृषि सञ्जाल पोखरा-१६ का अध्यक्ष जीतबहादुर बस्नेतले गुँयली जत्तिको स्वादिष्ट फल यसभन्दा अघि टिपेर नखाएको बताउनुभयो । स्थानीयले कालीलेकबाट टिपेको गुँयली बजारमा प्रतिमाना रु एक सयका दरले बिक्री गर्दछन् ।
गुयँली विशेष गरी बागलुङ, म्याग्दी, ताप्लेजुङ, पाँचथर, इलाम सङ्खुवासभा, तेह्रथुमलगायतका जिल्लामा पाइन्छ । जलवायु परिवर्तन, वन विनास, डढेलोलगायतका कारणले गुँयली जस्ता फलफूल तथा वनस्पति उपलब्धतामा कमी हुँदै गएको पोखरा महानगर कृषि महाशाखा प्रमुख मनोहर कडरियाले जानकारी दिनुभयो । रासस
